Kutsal topraklarda hac ibadeti periyodu yine başladı.
Her yıl milyonlarca Müslüman, Allah’ın isteğini kazanmak için bu kutsal seyahate çıkıyor.
Ancak hacla ilgili pek çok soru hala merak konusu.
DİYANET CEVAPLADI
Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu, hac ibadeti hakkında merak edilen 10 soruya karşılık verdi.
1 – Hac kimlere farzdır?
Hac, sıhhat, servet ve yol emniyeti tarafından haccetme imkanına sahip, akıl sıhhati yerinde ve büluğ çağına erişmiş Müslümanlara farzdır. Bu kuralları taşıyan kişinin imkan elde edince, geciktirmeden haccı yerine getirmesi gerekir.
Kota sınırlamaları sebebiyle müracaat ettiği halde kurada ismi çıkmadığı için hacca gidemeden ölenler, imkan bulamadığı için borçlu olarak ölmüş olmaz. Hac seyahatine katlanamayacak ya da fiilen haccedemeyecek derecede hasta olanlar ile yaşlılar, haccı yerine getirmekle yükümlü değildir.
2 – Hacda kurban ne vakit kesilir?
Hanefi mezhebine nazaran kurban, bayramın birinci üç gününde kesilir. Daha evvel kesilemez. Tehir edilerek daha sonra kesilmesi durumunda ceza olarak ayrıyeten bir koyun yahut keçi kesmek gerekir. Şafii mezhebine nazaran ise bayramın 4. günü gün batana kadar kurban kesilebilir.
3 – Vekalet yoluyla hac yapılabilir mi?
Kendisine hac farz olan biri sıhhat, yaşlılık ve gibisi bir sorun sebebiyle şahsen hacca gidemeyecek durumda olursa, öbür birisini vekil (bedel) göndererek vekalet yoluyla hac yaptırabilir. Bu türlü bireylerin, hayattayken birini vekil olarak göndermesi mümkün olduğu üzere mirasçılarına, vefatından sonra kendi ismine bedel hac yaptırılmasını vasiyet etmeleri de mümkündür.
4 – Evlenme çağında bekar çocuğu bulunan kişi hacca gitmeyi erteleyebilir mi?
Sağlık ve servet istikametinden haccetme imkanına sahip, hür, akıl sıhhati yerinde ve büluğ çağına erişmiş Müslümanların, ömürlerinde bir kere haccetmeleri farzdır. Bu kuralları taşıyan kişinin, imkan elde edince, geciktirmeden bu farzı yerine getirmesi gerekir. Bu prestijle kişinin evlenme çağında bekar çocuğu da bulunsa, bu koşulları taşıması halinde haccetmesi farzdır. Hacca gitmeyip de hac parasını çocuğunu evlendirmek için kullanırsa, hac yükümlülüğü üzerinden kalkmaz.
5 – Kura sistemi dışında hacca gidebilmek için farklı tekniklere başvurmak caiz midir?
Hac, aşikâr vakit, yer ve biçimlerde yerine getirilen bir ibadettir. Bu ibadetin kabul edilmesinin koşulları hacca gidecek kişinin Müslüman, ergenlik çağına ulaşmış ve akıl sıhhatinin yerinde olması, hac mevsiminde Mekke’de bulunmasıdır. Bu koşulları yerine getiren kimsenin hac ibadeti fıkhi ölçüler dahilinde şeklen geçerli olur.
Ancak kura usulüyle hacca gidemeyenlerin, değişik meslek vizeleriyle hacca gitmeleri palavra beyan manasına geleceğinden dinen caiz değildir. Allah’ın koyduğu palavra söyleme yasağını çiğnemek İslam ahlakıyla bağdaşmayan açık bir çelişkidir.
6 – Çocuklarını bırakacak inançlı bir yeri olmayan kimsenin hacca gitmesi farz mıdır?
Kendisine hac farz olan kimse, çocuklarını bırakacak hiçbir inançlı yer bulamaması halinde bu imkanı elde edinceye kadar hacca gitmekle mükellef olmaz. Bu türlü bir kimse imkan bulduğu birinci fırsatta gecikmeden bu vazifesini yerine getirmelidir.
7 – Evli bir bayan, kocasının müsaadesini almadan yahut yanında mahremi olmadan hac yahut umreye gidebilir mi?
Hanefi ve Hanbeli mezheplerine nazaran, hac ibadeti için bayanın yanında bir mahreminin bulunması gerekir. Şafiilere nazaran, üç yahut daha fazla emniyetli bayan, yanlarında eş yahut mahremleri olmasa da hacca gidebilir. Maliki mezhebine nazaran ise bir bayan, emniyetli bir küme içerisinde olması halinde tek başına hacca gidebilir.
Hanefi mezhebine nazaran, evli bir bayanın kendisiyle birlikte gideceği bir mahremi yoksa hacca gitmesi uygun değildir. Lakin kocasının isteğini alan bir bayan, sağlam bir hac tertibiyle Şafii ve Maliki mezheplerini taklit edip mahremsiz olarak hacca gidebilir. Haccın gerekli kurallarını taşıyıp yanında bir mahremi olan bayanın farz olan hacca gitmesine eşi pürüz olamaz.
8 – Sıhhat nedeniyle gücü yetmeyen kişi hac bedelini sadaka olarak vermekle hac sorumluluğundan kurtulur mu?
Hac ibadetini yapamayacak derecede sıhhati bozulan yahut çok yaşlılık nedeniyle kendisi hacca gidemeyecek durumda olanlar kendi yerine haccetmesi için masraflarını karşılayarak vekil gönderebilirler. Ama vekil gönderecek parayı yoksullara sadaka olarak vermekle yahut bir hayır kurumuna yardım yapmakla hac misyonunu yerine getirmiş sayılmazlar. Bu türlü yapanın hac borcu düşmez, sadakasının sevabını alır.
9 – Borçlanarak hacca gitmek hakikat mudur?
Maddi istikametten haccetme imkanına sahip olmayan şahısların borçlanarak hacca gitmeleri gerekmez. Fakat borçlanarak hacca gitmeleri halinde, hac ibadeti geçerli olur ve kendilerinden hac sorumluluğu da düşer.
Haccın farz olması için gerekli kaideleri taşıdığı halde, hac mevsiminde hazır parası bulunmayan ve borç aldığı takdirde bunu daha sonra ödeme gücüne sahip olan bireylerin bu misyonu bir an evvel ifa etmeleri için borç alarak hacca gitmeleri uygun olur.
10 – Bankada vadeli hesapta bekletilen parayla hac yapılır mı?
İslam dini şahısların legal işlerle uğraşmalarını ve geçimlerini helal yollardan elde etmelerini emreder. İbadetler de helal çıkarla ifa edilmelidir. Bankada vadeli hesapta bekleyen paranın aslı helal olduğu için bu parayla hacca gidilebilir lakin bu yolla elde edilen faiz gelirlerinin sevap beklemeksizin muhtaçlık sahiplerine dağıtılması ve tövbe edilmesi gerekir.
